رزین چیست؟

رزین

رزین ترکیبی طبیعی یا مصنوعی است که بسیار چسبناک است و تحت شرایطی سخت می شود. معمولاً در الکل قابل حل است اما در آب حل نمی شود. این ترکیب به طرق گوناگون طبقه بندی می شود که بستگی به ترکیب شیمیایی و مورد مصرف آن دارد. همچنین کاربردهای زیادی در هنر، تولید پلیمر و غیره دارد. Résineرزین طبیعی از گیاهان بدست می آید. بهترین نمونه آن شیره درخت کاج است که بوی تندی دارد. همانطور که می دانید این ماده بسیار چسبنده است ولی در اثر گذشت زمان سفت می شود. تعدادی از گیاهان دیگر نیز رزین تولید می کنند و این مواد هزاران سال است که مورد استفاده بشر قرار گرفته است. بعضی گیاهان ماده ای مشابه به نام صمغ تراوش می کنند که با آب واکنش نمی دهد و نرمتر و انعطاف پذیرتر است. رنگ رزین گیاهی از شفاف تا قهوه ای تیره متغیر است و میزان سختی و کدورت آن متفاوت است. بعضی از آنها بشدت فرار هستند چون حاوی ترکیبات ناپایدارند. اشتباه در تشخیص درختان رزین دار نیز گاهی می تواند باعث حوادث ناگوار شود، چون بعضی از آنها حاوی هپتان هستند که هیدروکربنی قابل اشتعال و انفجار است. ماده معروف و زینتی کهربا نیز در اثر سخت شدن رزین گیاهی بدست می آید و اغلب به رنگ طلایی تیره یافت می شود که رنگ متعارف رزین‌های گیاهی است. کهربا در رنگهای نادر دیگری مانند آبی نیز دیده می شود. هزاران سال است که بشر از رزین‌های طبیعی استفاده می کند. رزین کاج برای درزگیری قایقها، مومیایی کردن اجساد، ظروف غذا و مصارف دیگر استفاده شده است. همچنین در ساخت لاک، جلا، جوهر، عطر، جواهر و بسیاری از اشیاء دیگر مورد استفاده است. با پیشرفت تکنولوژی، بشر پی برد که این ماده می تواند به پلیمر تبدیل شود و کمی بعد از آن رزین‌های مصنوعی کشف شد. در اکثر موارد پلیمرها با رزین‌های مصنوعی ساخته می شوند که ارزانتر و تصفیه آنها راحت تر است. انواع رزین‌های مصنوعی پایدارتر، قابل پیش بینی تر و یکنواخت تر از رزین‌های طبیعی هستند چون تحت شرایط کنترل شده ساخته می شوند و امکان تولیدات ناخالص در آن وجود ندارد. آنها از طریق ترکیب کردن مواد شیمیایی در آزمایشگاه ساخته می شوند و نتیجه واکنش تشکیل ترکیبات چسبناک است. این ماده می تواند در تولید پلاستیک، رنگ و بسیاری از مواد مشابه بجای رزین طبیعی مصرف شود.

انواع رزین

رزین ها به دسته های مختلفی تقسیم می شوند و هرکدام ویژگی های خاص خود را دارند. این دسته بندی ها شامل موارد زیر می شوند.

رزین آکریلیک

رزین های آکرلیک به عنوان نوعی ماده ترموپلاستیک مقاومت بالایی در برابر اشعه UV و ضربه دارند. از این ماده در راستای تولید محصولاتی همچون کاشی های شفاف، چسب، پنل سازی و پلکسی گلاس استفاده می گردد. رزین اکریلیک پایه آب (Water-Based Acrylic Resin) محصول پلیمریزاسیون اسیدهای آکریلیک ، متاکریلیک و مشتقات آنها می باشد که تفاوت اسید متاکریلات با اسید آکریلیک در این است که در اسید متاکریلیک گروه متیلی بجای اتم هیدروژن کربن، اکریلات نشسته است. در کل رزین های آکریلیک به دو گروه عمده ترموپلاست و ترموست تقسیم می شوند.

رزین پلی استر

برای تولید رزین های پلی استر نیاز به اسیدهای دوتایی و الکل های پلی هیدریک می باشد. ساختار پلی استرها موجب شده تا مقاومت بالایی در برابر گرما داشته باشند و به لطف این امر انعطاف پذیری خوبی را نیز از خود نشان دهند. این ماده کاربردهای قابل توجهی در ساخت اجزای هواپیما و کشتی، ابزارآلات اسکی، میله ماهیگیری، اشیاء پلاستیکی، لوازم تزئینی، جواهرات و… دارد.

رزین فنولیک

رزین های فنولیک موادی گرمازا هستند که می توانند مقاومت بالایی را از خود در برابر عواملی همچون مواد شیمیایی، حرارت، ضربه، رطوبت و گرما از خون نشان دهند. از این نوع رزین عمدتا برای ساخت سیمان، ریخته گری، ساخت لمینت و ابزارآلات الکتریکی استفاده می گردد.

رزین های پلی یورتان

ترکیب رزین های پلی اورتان یا رزین پلی یورتان (Water-based polyurethane resins) با دیگر رزین های موجود موجب شده تا به خواص قابل توجهی همچون چسبندگی بالا و خاصیت ارتجاعی دست یابند. رزین های پلی اورتان به طور گسترده ای برای تولید الیاف، چسب، مبلمان، لباس، زیره کفش و… مورداستفاده قرار می گیرند.نخستین پلی یورتان در سال ۱۹۳۷ توسط اتوبایر  در آلمان کشف شد و پس از آن،  این مواد به علت داشتن خواص ویژه پیشرفت بسیار زیادی را در انواع صنایع جهان داشتند.پلی یورتان (PU) نام عمومی بسپارهایی است که دارای پیوند یورتانی می باشند. پیوند یورتانی از طریق واکنش افزایشی بین یک گروه ایزوسیانات و یک ترکیب دارای هیدروژن فعال مثل گروه هیدروکسیل تشکیل شده است. گروه های ایزوسیانات به شدت واکنش پذیر بوده و به همین علت پیشرفت واکنش آنها نیاز به افزایش دما ندارد. (واکنش در دمای محیط صورت می گیرد).

رزین های آلکید

رزین های آلکید ترکیبی از ترموپلاستیک ها هستند که حین حرارت دادن اسیدهای دوتایی و پلی هیدریک ها ایجاد می شوند. از مهم ترین ویژگی های این ماده می توان به برخورداری از مقاومت شیمیایی بالا، خصوصیات حرارتی و خصوصیات الکتریکی اشاره نمود. هزینه تولید رزین های آلکید بالا نیست؛ به همین جهت کاربردهای گسترده ای در ساخت عایق های الکتریکی، پرکننده های رنگ و بتن و آبزارآلات الکترونیکی دارند.

رزین پلی کربنات

رزین های پلی کربنات نتیجه واکنش بیسفنول آ و فسژن هستند و به عنوان نوعی ترکیب ترموپلاستیک نیز شناخته می شوند. این نوع رزین ها نیز ویژگی های خاص خود را دارند که مهم ترین آن ها مواردی همچون مقاومت بالا در برابر فیلتراسیون، ضریب شکست بالا، پایداری الکتریکی و پایداری حرارتی بالا را در بر می گیرند. از مهم ترین کاربردهای رزین پلی کربنات می توان به تولید لنزها، ابزارآلات الکتریکی، فیلم عکاسی و ساخت کلاه ایمنی اشاره نمود.

رزین پلی آمید

رزین های پلی امید تشکیل شده از مونومرهای آمیدی هستند و وزن بسیار سبکی دارند. این امر موجب شده تا برای قالب گیری رزین های پلی امید سختی خاصی نداشته باشید. این رزین ها را می توان گزینه ای عالی برای ساخت الیاف، بند ساعت، بسته بندی و بطری، لاستیک، ساخت چرخ دنده و بخیه دانست.

رزین سیلیکون

ویژگی های بارز رزین های سیلیکون شامل انعطاف پذیری بالا و ضد آب بودن می شوند. رزین های سیلیکون از پایداری حرارتی و اکسیداتیو خوبی برخوردار هستند. با توجه به این موضوع می توان گفت این رزین ها ویژگی های لازم برای ساخت لاستیک و سطوح ضد آب را دارند و می توان از آن ها برای ساخت فیلم های سخت استفاده کرد.

رزین پلی اتیلن

رزین های پلی اتیلن را می توان به عنوان رایج ترین نوع رزین معرفی کرد که در بردارنده ویژگی های خاصی مانند مقاومت شیمیایی بالا، انعطاف پذیری عالی هستند. این ویژگی ها رزین های پلی اتیلن را به انتخابی مناسب برای بسته بندی، ساخت کابل عایق، ساخت اساب بازی، لوله، روکش و قالب تبدیل کرده است.

رزین پلی استایرن

رزین های پلی استایرن با مقاومت بالای خود در برابر مواد قلیایی، نمک و اسید می توانند شرایطی عالی را برای شما جهت عایق بندی، ساخت فوم، لوله، لاستیک، داشبورد و… فراهم سازند. همچنین رزین های پلی استایرن انعطاف پذیری بالایی داشته و وضوح خوبی دارند.

رزین های پلی پروپیلن

رزین های پروپلین به دلیل برخورداری از چگالی پایین مقاومت حرارتی مناسبی دارند. این رزین ها با توجه به برخورداری از قابلیت ضدعفونی کردن استفاده بسیار زیادی در راستای تولید تجهیزات پزشکی داشته است.

مهم ترین کاربردهای رزین در صنعت رنگ

همان گونه که می دانید از رنگ ها به عنوان پوششی برای اجسام استفاده می گردد که خواصی همون حفاظت و تزئین اجسام دارند. موادی که برای تولید رنگ ها مورداستفاده قرار می گیرند شامل رنگدانه، رزین، حلال و مواد افزودنی می شوند. حال پرسشی که مطرح می گردد این است که رزین ها چه کاربردی در صنعت رنگسازی دارند؟

در پاسخ به این پرسش باید بگوییم که رزین ها می توانند رنگدانه ها به طور یکنواخت پخش کنند. برای بررسی میزان پایداری این مواد در انواع رنگ ها بایستی به فاکتورهای خاصی مانند نیروی چسبندگی بین سطح و تماس رزین و ذرات رنگدانه اشاره نمود. کاربردهای رزین ها در صنعت رنگ سازی شامل موارد زیر می شوند و هرکدام اهمیت بسیار زیادی دارند.

تولید رنگ یخچال ها

وسایلی همچون یخچال ها نیاز به مقاومت بالایی در برابر سایش، رطوبت و آب دارند. بر این اساس نیاز به رنگی دارید که از خاصیت چسبندگی خوبی به سطوح فلزی برخوردار باشد.

تولید رنگ سطوح ماشین های ظرفشویی و لباسشویی

همچون یخچال ها، سطوح ماشین های ظرفشویی و لباسشویی نیز بایستی مقاومت بالایی در برابر محلول ها شوینده و آب داشته باشند. برای این امر نیاز نوعی آستری است که از نوع اپوکسی و رنگدانه های فسفات آهن باشد. برای رنگ رویه این ماشین ها می توان از رنگ هایی استفاده کرد که از نوع ملامین فرم آلدئید، آکریلیک ترموست و یا پلی استر سخت شونده هستند.

تولید رنگ کفپوش ساختمان ها

رنگ هایی که با استفاده از رزین ها تولید می شوند مقاومت سایشی بالایی دارند. این مقاومت سایشی با بهره گیری از رزین های پلی اورتان محقق می شود که می توانند مقاومت سایشی رنگ ها را افزایش قابل توجهی دهند.

شرکت سیماب رزین افتخار این را دارد که به عنوان یکی از اولین تولید کننده های رزین های اکریلیک پایه آب و رزین های پلی یورتان پایه آب نامش در این صنعت میدرخشد.