تعاریف مربوط به حلال های سبز و فاقد VOC(قسمت اول)
حلال‌های سبز (Green Solvents) :
حلال‌های سبز به ترکیباتی اشاره دارند که به صورت کلی در فرآیندهای صنعتی و شیمیایی به منظور کمینه کردن تأثیرات منفی بر محیط زیست و انسان‌ها طراحی و مورد استفاده قرار می‌گیرند. این حلال‌ها تلاش دارند تا مصرف انرژی و منابع معدنی را کاهش دهند و کمترین میزان VOC تولید کنند. از جمله اقدامات برای سبز شدن حلال‌ها می‌توان به استفاده از حلال‌های آبی، حلال‌های خوراکی، تغییر در فرآیندهای سبز‌تر، و استفاده از مواد آلی مشتق از مواد پایه زیستی اشاره کرد.
حلال‌های فاقد مواد فرار آلی (VOC-Free Solvents) :
حلال‌های فاقد VOC به ترکیبات حلال اشاره دارند که تقریباً هیچ ترکیب آلی قابل تبخیر (VOC) تولید نمی‌کنند. این حلال‌ها به صورت خاص طراحی می‌شوند تا از نظر زیست محیطی کمترین تأثیر را داشته باشند و همچنین از نظر سلامت انسانی ایمن‌تر باشند. از مزایای این نوع حلال‌ها می‌توان به کاهش آلاینده‌های هوا، کیفیت بهتر هوا در محیط‌های داخلی، و حفظ سلامت انسان و محیط زیست اشاره کرد.
حلال‌های سبز یا حلال‌های پایه آبی به ترکیباتی اشاره دارند که به صورت کلی در فرآیندهای صنعتی و شیمیایی به منظور کاهش تأثیرات منفی بر محیط زیست و انسان‌ها طراحی و مورد استفاده قرار می‌گیرند. این حلال‌ها تلاش دارند تا مصرف انرژی و منابع معدنی را کاهش دهند و کمترین میزان ترکیبات آلی قابل تبخیر (VOC) تولید کنند. تعداد زیادی حلال سبز وجود دارد. در ادامه چند مثال از حلال‌های سبز و کاربردهای آنها آورده شده است:
1- آب: آب یکی از اصلی‌ترین حلال‌های سبز است. از آب به عنوان حلال در بسیاری از فرآیندهای شیمیایی و صنعتی استفاده می‌شود، از جمله تولید انرژی، تولید مواد شیمیایی، و شستشو و تمیز کردن.
2- حلال های آبی متجدد(Modern Aqueous Solvents) : ترکیبات مانند الکل‌ها (مثل اتانول) و گلایکول‌ها نیز به عنوان حلال‌های سبز شناخته می‌شوند. این ترکیبات معمولاً در فرآیندهای تمیزی و بهداشتی، به عنوان حلال در تولید داروها، و در صنعت کاغذ و پوشش‌ها استفاده می‌شوند.
3 اکسید کربن فشرده(Condensed CO2): – دی دی اکسید کربن فشرده (CO2) به عنوان یک حلال سبز در برخی فرآیندها مانند استخراج ترکیبات شیمیایی و تهیه مواد غذایی استفاده می‌شود. مثلاً در تولید روغن‌های ضروری از گیاهان.
4- حلال های آبیوتیک (Abiotic solvents): آبیوتیک یک حلال سبز توسعه‌یافته بر پایه آب است که برای جایگزینی حلال‌های سنتی مانند تتراکلرواتیلن (TCE) در تمیز کردن و تعقیم اجسام و تجهیزات پزشکی و صنعتی استفاده می‌شود.
5- ایتریل آلیفاتیک: ایتریل‌های آلیفاتیک نیز به عنوان حلال‌های سبز در صنایعی مانند تولید رزین‌ها و پلیمرها به کار می‌روند. مثلاً متیل‌آمیل‌کتون (MAK) یک نمونه از ایتریل‌های آلیفاتیک است.
6- گلیسرین: گلیسرین یک حلال سبز و غیر سمی است که در تولید مواد آرایشی و بهداشتی، داروها، و بسیاری از محصولات دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تأثیرات احتمالی حلال‌های نفتی و پایه‌آب بر ربات‌ها
از مزایای حلال‌های سبز شامل کاهش آلودگی هوا و آب، کاهش مصرف انرژی، حفاظت از سلامت انسان و محیط زیست، و کاهش مخاطرات برای کارگران و جامعه به عنوان کل می‌توان اشاره کرد.
حلال‌های پایه‌آب در موارد مختلفی ممکن است تأثیری بر ربات‌ها داشته باشد. این تأثیرات معمولاً به عواملی مانند نوع و ترکیب شیمیایی حلال، مدت زمان تماس با ربات، و نحوه استفاده از حلال مربوطه بستگی دارند. در زیر تأثیرات احتمالی حلال‌های نفتی و پایه‌آب بر ربات‌ها و موقع سرویس آنها را بررسی می‌کنیم:
1. خوردگی و تأثیرات شیمیایی: برخی از حلال‌های نفتی ممکن است به سطوح فلزی ربات‌ها و مواد ساخته شده از پلاستیک تأثیر منفی بگذارند. مثلاً مواد نفتی می‌توانند نرخ خوردگی فلزات را افزایش دهند یا به مواد پلاستیکی در اثر واکنش شیمیایی آسیب برسانند.
2. آلودگی: اگر ربات در معرض حلال‌های نفتی یا پایه‌آب قرار گیرد و به طور ناخواسته مواد ریز درون ربات وارد شود، می‌تواند به آلودگی دستگاه و تجهیزات داخلی ربات منجر شود.
3. کاهش کارایی: در برخی موارد، استفاده از حلال‌های نفتی ممکن است به دلیل تماس با قطعات مکانیکی ربات یا سنسورها، منجر به کاهش عمر و کارایی آنها شود. مثلاً خوردگی قطعات مکانیکی به علت تماس با حلال‌های نفتی می‌تواند سبب کاهش دقت و کیفیت عملکرد ربات شود.
4. ضرر به قطعات الکترونیکی: در صورتی که حلال‌های نفتی و پایه‌آب به قطعات الکترونیکی ربات و سنسورها نفوذ کنند، می‌توانند به دستگاه‌های الکترونیکی آسیب وارد کنند و باعث خرابی و از دست رفتن داده‌ها شوند.
5. سلامت کارکنان: در برخی موارد، تماس با حلال‌های نفتی ممکن است بر سلامت کارکنان تأثیر منفی بگذارد. از این رو توجه به ایمنی و معرفی مواد به کارگران در محیط‌های کاری بسیار مهم است.
برای پیشگیری از تأثیرات منفی حلال‌های نفتی و پایه‌آب بر ربات‌ها و تجهیزات، انتخاب و مدیریت صحیح حلال‌ها، اجرای روش‌های نظارتی بر میزان تماس، و بهره‌وری از تکنولوژی‌های مهندسی مورد نیاز است. همچنین تدابیر ایمنی و اصول مدیریتی مناسب نیز برای جلوگیری از خطرات مرتبط با حلال‌ها باید رعایت شود.
بخوانید: سامانه آکريلاتي نورپخت با استفاده از شروع کننده هاي سه جزئي حاوي متیلن بلو
